[ÀGBÁRA]

 

Koko ati ipa ti Black litireso.

 

 

 

Henry Ossawa Tanner, "Awọn talaka ti o ṣeun"; 1894.

 

 

Litireso jẹ iṣẹ ti eniyan atijọ julọ ti itan-akọọlẹ. Litireso igba atijọ ti Afirika, awọn epics, awọn itan-akọọlẹ, awọn lẹta, orature ati awọn ewi pese ọna asopọ ti o wa laarin itan-akọọlẹ ati aṣa, itumọ agbaye, itan-akọọlẹ, awọn iyalẹnu ti ara, awọn ẹkọ ihuwasi; ati, 'awọn ilana iṣe' gẹgẹ bi Chinua Achebe. 

 

Ti o da lori ọgbọn ati ijinle ti onkọwe, awọn iwe ti ode oni le pese oriṣi escapist, le wọ inu awujọ kan pato, ọrọ-ọrọ imọ-jinlẹ, ṣe ilọsiwaju irisi oluka ti 'miiran', sọ itan kan lati inu alaye / orisun-otitọ / oloootitọ / candid irisi, gẹgẹ bi awọn edification ti ẹkọ ti Maya Angelous Mo Mọ Idi Ti Ẹyẹ Caged Nkọrin; Chinua Achebes Ohun Fall Yato si; WEB Du Boiss Awọn ọkàn ti Black Folk; Zora Neale Hurstons Oju won Nwo Olorun; Ngugi wa Thiong'os Má sọkún, Ọmọ; James Baldwins Lọ Sọ O lori Oken; Alice Walkers The Awọ Purple; Richard Wrights Omo dudu; Ralph Ellisons Eniyan Airi; Anne Moodys Wiwa ti Ọjọ ori ni Mississippi; Toni Morrisons Orin Solomoni Ati Olufẹ, Chinweizu Ibekwes Decolonising awọn African okan; ati, Barack Obamas Awọn ala lati ọdọ Baba mi - gan o yatọ lati ẹya bojumu European iran.

 

Ni ikọja ajalu ti iwe, aworan, fiimu ati fọtoyiya, ti a fihan nipasẹ itan-akọọlẹ Eurocentric, awọn onkọwe bii Du Bois ati Chimamanda Adichie tọka si ewu ti 'itan ẹyọkan' ati pataki lati tako aṣoju irọrun ti ẹgbẹ kan ti o le di aworan ti o duro pẹ ti ẹgbẹ, laibikita awọn aiṣedeede rẹ.

 

Black Literature bi awọn digi, ayipada awọn psyche ti awọn odo impressionable ọmọ ti African ayalu, pese wípé ati affirmation, sọ itan ti asa ati itan, Sin bi ọna kan ti transformation, ati iwosan. Black Literature, bi eleyi agogo ìkọ', ìgbésẹ bi a conveyor fun elomiran lati ni soki Akobaratan sinu kan asa ati iriri, ati ki o ṣẹda a alabọde lati kọ, ru enlightenment, paarọ erokero, ati engender ipe fun igbese.

 

Black Literature tun ṣe nkan miiran. Toni Morrisons 'Recitatif' pese aaye itọkasi kan ati idanwo ni iṣẹ-ṣiṣe iyipada. ‘Recitatif' jẹ ọna imọ-jinlẹ ati imọ-jinlẹ ti o yọ gbogbo awọn koodu ẹda ati awọn ifẹnule kuro ninu itan-akọọlẹ nipa awọn ohun kikọ meji, ṣiṣẹda ni pataki ọpọlọ ọpọlọ ti ẹkọ.

 

Iyatọ ti awọn ohun kikọ silẹ fi awọn oluka silẹ lati dojukọ awọn aiṣedeede tiwọn ati awọn apejọ vis-à-vis ije, bi oluka ṣe ngbiyanju lati pinnu awọn ohun kikọ ninu 'Recitatif'. Nipa didaduro awọn ere-ije ti a yàn ti awọn ohun kikọ wọnyi, Morrison ṣakoso lati ṣafihan ije yẹn, fun ọpọlọpọ, jẹ iwọn ipinnu; lasan irisi ọkan-aya ti iṣaro ti kosemi.

 

Blackness, gẹgẹ bi Morrison ti foju inu rẹ, jẹ iriri alailẹgbẹ, ati ọkan ti o pin. Lati gba bi asọye, dudu lati jẹ iwin ti ko ni imọra / aiṣedeede, ti a ṣẹda laarin ipilẹ ti iṣelọpọ hegemonic kan ti o ni ẹta’nu, ati lati gba pe irisi yii jẹ ipilẹ ipilẹ, akọkọ, ati ẹka iṣeto akọkọ ti igbesi aye eniyan, jẹ eeyan gidi.

 

Nipa yiyọ awọn ẹya asọye ti awọn ohun kikọ kuro ninu itan naa, Morrison ṣe afihan arekereke arekereke ti itan-akọọlẹ “dudu-funfun”, gẹgẹbi isori eniyan akọkọ, ati abajade aibikita rẹ lori igbesi aye eniyan.

 

Iṣe ti awọn iwe-kikọ dudu ti ode oni, ni awọn akoko aipẹ, ti di iraye si, ti n tan imọlẹ si agbaye ode oni si ilodisi ati arosọ ti o wa laarin ọlọrọ ti aṣa Dudu, nipasẹ dint ti awọn aaye dudu alamọja bii African American Literature Book Club, Cassava Republic Tẹ, Brittle Paper et-al. n pese ẹnu-ọna kan si lilọ kiri awọn ipele ọpọ-pupọ ti awujọ, ati ṣiṣe simenti idiju oniruuru, ati ohun ijinlẹ, ti Blackness.

 

Litireso, ati Black litireso, nikẹhin ni agbara lati deconstruct awọn miiran ati isori ti ara, yiyipada awọn ọjọ-ori aisan ti awọn 'ise agbese ti dehumanization'.

 

 

[Onkọwe]

Awọn ifiweranṣẹ